Ebeveyn (Anne) Narsisizmi

 

“Çocuk dünya tarafından nasıl kabul görüyor veya reddediliyorsa sonradan kendini o şekilde kabul veya reddeder. Bu esnada anne baba ve kardeşlerin bir aile yapısı içinde anahtar işlevi vardır, çünkü sağlıklı bir güven geliştirmede çocuğa uygun veya elverişsiz şartlar sunabilirler. Çocukla en yoğun ilişki içinde olan anne olduğu için yaşamın ilk yıllarında genelde en önemli kişi annedir.” Barbel Wardetzki

Ebeveyn Narsisizmi

Kızını yetişkinliğe kadar hasta eden annenin kıskançlığı olarak kabul edilmektedir. Narsist bir anne kızını pek çok nedenden dolayı kıskanabilir: görünüş, başarılar, maddi mal varlığı, gençlik ve hatta babasıyla olan ilişkisi… Her annenin mükemmel ebeveyn olduğuna ve çocuklarını koşulsuz sevdiğine dair bir inancımız vardır ama bazen tam olarak durum böyle olmuyor. Narsistik kişilik bozukluğuna sahip bir anne, kızını kalıcı bir mülk olarak görebilir.

Ancak kız çocuğu annesinin annesi ya da onun bir uzantısı (uzvu) değildir; her birey kendi kişiliğiyle, düşünceleriyle, arzularıyla, duygularıyla benzersiz olmak için doğmuştur. Sağlıklı anneler kızlarıyla gurur duyar, onların başarılarından heyecanlanır, daha fazlasını ve daha fazlasını ister, narsist bir anne ise kızını bir tehdit olarak algılar ve onun büyümesini kıskanabilir.

Çocukken, eğer dikkat anneden uzaklaştırılırsa, bu kız ağır bir misillemeye, aşağılanmaya ve hatta cezaya maruz kalır ve bu da yetişkinliğe kadar psiko-duygusal hasara neden olabilir. Bu eylemleri doğrudan kendisi yapabileceği gibi bazen de büyük kardeşlere veya geniş aile yapısında aile içindeki akrabalara verebilir de…hatta babayı da devreye alabilir. Narsist bir anne genellikle kızını birçok nedenden dolayı kıskanır: görünüm, başarılar, maddi mallar, gençlik ve hatta babasıyla olan ilişkisi.

Pek çok insan kıskanılmanın iyi ve arzu edilen bir şey olduğuna, özgüvenlerine iyi geldiğine inanır, başkalarının da onları fark ettiğini ve kendilerini “tehdit altında” hissettiklerini düşünür. Ama gerçekte kendi anneniz tarafından kıskanılmak hiç kimsenin istemeyeceği bir şeydir.

Her çocuk annesine güvenmeyi, tüm güzel anlarını paylaşmayı, başarılarını kutlamayı ve neşelendirebileceği en iyi arkadaşının olmasını umar; ancak gerçek narsist bir anneyle ilişki de kavgalar ve sürtüşmelerle işaretleneceği anlamına gelir. Ortada nedensiz nafile nedenler bile olsa… çocuğa karşı provokasyonlar da süreklidir.

Narsist anneler kızları büyürken genellikle bu kıskançlığı algılamakta zorlanırlar çünkü bu bir çocuğun beklediği bir şey de değildir. Çünkü onu dünyaya getiren varlıktan kuşku duymak en son çocuğun yapacağı şeydir. Her annenin mükemmel olduğuna ve çocuklarını koşulsuz sevdiğine dair bir inancımız var, ancak bazen durum tam olarak böyle olmuyor. Bazıları bu garip davranışı fark eder ve anne kıskançlığının var olduğunu anlar. Kıskançlığı anlayan çocukta  anneden nefret etmeye başlayabilir ve her ikisi için de çelişkili ve yorucu bir tavır ortaya çıkabilir. 

Ancak çocukluk döneminde anneleri tarafından kıskanılan kızlar bu durumu genellikle göremezler, bunun yerine her zaman yanlış bir şeyler yaptıklarına inanırlar. Hatanın kendilerinde olduğunu kabul ederler. Sorun, annelerin kullandığı bu yaklaşımın olumsuz duyguları içselleştirmesi, çocuğun asla kendini “yeterince iyi” olmadığına dair düşünmesine yol açmasıdır ve böyle bir çocuk ileriki süreçte güvensiz bir yetişkin adayı olacaktır.

Anne kıskançlığının kızının bütünsel gelişiminde engeller yaratabileceğini belirleyen bazı faktörler var. Öncelikle, sağlıksız bir ortamda, narsist bir anneyle doğmanızın çocuğun hatası olmadığını, ancak çocuğun daha sağlıklı bir yuva doğabilmesi için filtrelemenin ve kendisine bakmanın yolları olduğu hakkında bilgilendirilmelidir.

Narsist bir anneyi tanımlamak acı verici ve kafa karıştırıcı bir süreç olabilir. İnsanlar genellikle yıllarını annelerinin davranışlarını anlamaya çalışarak ve onların aşırı mı tepki verdiklerini yoksa çok hassas mı olduklarını merak etmişlerdir. Ancak narsist bir annenin karakteristik tuhaflıklarını tanımak, aile dinamiklerini daha iyi anlamak önemli bir adım olabilir.

Patlayıcı reaksiyonlar gösteren anne

Narsist bir annenin çarpıcı bir özelliği, abartılı duyarlılığı ve eleştiri ya da aksiliklerle karşılaştığında patlayıcı tepkiler verme eğilimidir. Kolayca gücenir ve herhangi bir yorumu kendi mükemmel, harika imajına yönelik kişisel bir saldırı olarak yorumlar. Bu abartılı hassasiyet imajinasyonu öfke patlamalarına yol açar; narsist anne kendini izole edebilir, bağırabilir, hakaret edebilir ve hatta sizi tekrar üstün hissetmeniz için aşağılamanın yollarını arayabilir.

İrade empozesi

Narsist bir anne, başkalarının kendisine hizmet etmek ve ihtiyaçlarını karşılamak için var olduğuna inanan, ilişkilere dair çarpık bir bakış açısına sahiptir. Çocuklarını duygusal olarak sömürmekten, kendi istek ve arzularını tatmin etmek için onları manipüle etmekten çekinmeyecektir. Bu sömürü, sürekli ve özel ilgi talep etmekten, onların bireyselliklerini ve arzularını dikkate almadan kendi istek ve arzularınızı çocuklarınıza empoze etmeye kadar farklı şekillerde kendini gösterebilir. Çocuklarını belirli kariyer yollarını, hobileri veya etkinlikleri takip etmeye zorlayabilir, kendi hayal kırıklıklarını ve yerine getirilmemiş arzularını onlara yansıtabilir.

Duygusal şantaj

Narsist bir annenin en yıkıcı özelliklerinden biri, istediğini elde etmek için duygusal şantaja başvurma eğilimidir. Kendi isteklerine boyun eğmenizi sağlamak için kendinizi suçlu, daha az sevilmiş veya yetersiz hissettirmek gibi manipülatif stratejiler kullanıyor. Beklentilerini karşılamazsanız sevgisini, ilgisini veya duygusal desteğini geri çekmekle tehdit edebilir. Bu duygusal şantaj, çocuğun çatışmalardan veya reddedilme duygularından kaçınmak için annesinin emirlerini yerine getirme konusunda baskı hissettiği zehirli ve kafa karıştırıcı bir ortam yaratır.

Duyguların değersizleştirilmesi

Narsist bir anne, çocuğunun duygularını tanımakta ve onaylamakta güçlük çeker. Çocuğun meşru duygu ve sorularının önemini küçümser, değersizleştirir ve hatta inkar eder. Endişelerinizi, üzüntünüzü veya şüphelerinizi paylaştığınızda, duyarsız bir şekilde yanıt verebilir, duygularınızı göz ardı edebilir veya endişelerinizle alay edebilir. “Abartıyorsun”, “endişelenecek bir şey yok” veya “şikayet (Anadolu’da sızlanmayı bırak) etmeyi bırak, ihtiyacın olan her şey sende var” gibi şeyler söyleyebilir. Narsist anne, sürekli olarak çocuğunun duygularını ve sorularını geçersiz kılarak kontrolü sürdürmeye ve kendi üstünlük görüşüne meydan okuyabilecek yüzleşmelerden kaçınmaya çalışır.

İlgi odağı

Narsist annelerin ilgi odağı olma konusunda doyumsuz bir ihtiyaçları vardır. Herhangi bir durumu parlamak ve dikkatleri kendilerine çekmek için bir fırsata dönüştürme eğilimindedirler. Başarılarınızı paylaşıyorsanız, ilgi odağını hızla kendi başarılarına kaydıracaktır. Hemen hemen her zaman sohbetleri tekeline almanın ve tüm gözlerin onun üzerinde olmasını sağlamanın bir yolunu bulacaktır. Bu sürekli ilgi odağı olma ihtiyacı, narsist bir annenin temel özelliklerinden biridir. 

Sürekli eleştiri

Narsist bir annenin başarılarınızı küçümseme ve çabalarınızı değersizleştirme alışkanlığı vardır. Başarılarınızı paylaştığınızda, olumsuz yorumlarla, eleştirilerle ve cesaretinizi kırarak karşılık verir. Başarılarının önemli olmadığını veya herkesin aynı şeyi yapabileceğini söyleyerek başarılarını küçümseyebilir. Ayrıca görünüşünüz, yetenekleriniz veya seçimleriniz hakkında aşağılayıcı yorumlarda bulunarak kendinize olan güveninizi ve özsaygınızı zedeleyebilir. Bu sürekli eleştiri, kendinizi yetersiz ve beceriksiz hissetmenize, narsist anneden sürekli olarak nadiren kabul edilen onay ve onay aramanıza neden olur.

Başkalarıyla kıyaslama

Narsist bir annenin sizi aileniz, arkadaşlarınız veya tanıdıklarınız olsun diğer insanlarla karşılaştırma eğilimi vardır. Bu karşılaştırmaları onu küçümsemek ve kendi üstünlüğünü pekiştirmek için kullanıyor. Başkalarının sözde başarılarını ve niteliklerini vurgulayabilir, farklı açılardan sizden nasıl üstün olduklarını vurgulayabilir. Bu karşılaştırmalar, sürekli olarak dezavantajlı duruma düşürüldüğünüz ve gerçekçi olmayan standartlara ulaşmanız için baskı yaptığınız, rekabete dayalı bir aile dinamiği yaratır. Bu sürekli rekabet, kardeşler arasında gerginlik ve çatışma yaratır ve duygusal açıdan sağlıksız bir ortama katkıda bulunur.

Kontrol ve esneklik

Narsist bir anne, her şeyin kendi istediği gibi yapılması gerektiği konusunda çarpık bir görüşe sahiptir. Farklı görüşlere veya kendi istekleriyle uyumlu olmayan kararlara tolerans göstermez. Kendi seçiminden günlük yaşamın en önemsiz ayrıntılarına kadar dünya görüşünü etrafındaki herkese empoze eder. Başkalarının kendi taleplerine boyun eğmesini beklemekle kalmaz, aynı zamanda karşı çıkıldığında ya da itiraz edildiğinde kızgınlıkla olumsuz tepki verir. Esnek görünmek ve çocuğu kontrol etmek, narsist bir annenin karakteristik davranışlarındandır.

Narsist bir anneyle yaşamak son derece zorlayıcı olabilir ve duygusal sağlığınızı olumsuz yönde etkileyebilir. Sağlıklı sınırlar koymak ve özgüveninizi geliştirmek için bu davranışları tanıyıp destek aramak önemlidir. Bireysel veya grup terapisi, narsist bir anneye sahip olmanın duygusal sonuçlarıyla başa çıkmak için onun görüş ve eleştirilerinden bağımsız bir öz değer duygusu oluşturmak için değerli bir araç olabilir. Narsist annenin sizden talep ettiği gibi değil, olduğunuz kişi için değer verilmeyi ve sevilmeyi hak ettiğinizi hiçbir zaman unutmayın.

Kaynak:

Barbel Wardetzki- Dişi Narsisizm-Uçlarda Yaşayanlar