Roussau'nun ''Toplumsal Sözleşme'' kitabı 1762'de yayımlandığında, halk egemenliğini
ve genel irade ilkelerini gündeme getirerek, yeni bir çığır açtı. Kısa zamanda
modern düşüncenin ve siyaset felsefesinin temel eserlerinden biri olmuştur.
Egemenliğin devredilemez olduğunu, insanların özgür doğduklarını, medeni bir özgürlük için insanların tabiat halindeki bağımsız özgürlüklerinden feda etmemeleri gerektiğini, bunun da herkesin özgürce kabul ettiği bir toplumsal sözleşmeyle mümkün olabileceğini iddia etmiştir.
Toplumsal Sözleşme, Efendiler ve köleler bölümünde Rousseau, ''Bir kalabalığı boyunduruk altına almakla, bir toplumu yönetmek arasındaki fark, varlığını daima koruyacaktır. Dağınık bir şekilde yaşayan insanların- sayıları ne olursa olsun- birbiri ardınca tek kişinin boyunduruğu altına girmelerine baktığımda, bir köle sahibi ile kölelerini görürüm ben, yoksa bir halka onun başbuğunu değil; deyim yerindeyse, bir yığılmadır; burada ne kamu malı, ne de siyasi bir gövde vardır. (...) Gerçekten de, eğer daha önce gelen bir anlaşma mevcut değilse, seçim oy birliği ile yapılmadıkça, azınlığın çoğunluğa tabi olma mecburiyeti diye bir şey olur muydu? Ve de kendilerine bir efendi isteyen yüz kişi, böyle bir şey istemeyen on kişi namına oy verme hakkını nereden bulurdu? Oy çoğunluğunu kanunun kendisi de bir anlaşma müessesesidir ve en azından bir kez oy birliğini şart koşar.''çerçevesinde toplumsal yaşama bakmıştır.
Rousseau,
'' İnsan özgür doğar, her yerde zincire vurulmuştur'' der. Dünyayı tanımayan
biz insanlardan önce var olan (ebeveyn, eğitim sistemleri, kanunlar,
yetiştiğimiz çevremiz ) bizleri şekillendirir. Aslında insana, ''insan'' olarak
değil, hali hazırda doldurulacak boş kutu gibi bakmakta olan toplumsallık
içindeyiz. Hali hazırda bireyi doldurulacak bir kutu gibi gören çoğunluk
hep var olmuştur, olacaktır..Örneğin, anneniz sizin hangi tatları sevip sevmeyeceğimize bebeklik döneminde beslenme alışkanlıklarınızla başlamıyor mu?
Kim
bilir ıspanağı hiç sevmeyebilirdik bile...
Basit
ama ıspanağı tanımak ve tadını sevmek zorunda bırakılmış olmuyor muyuz? Buna
benzer örnekler çoğaltılabilir.
Yani
kısacası her açıdan doldurulan bir kutu gibiyiz. Fiziksel dış görüntümüz ne
kadar öznel olursa olsun, düşüncede öznel bırakılmıyoruz.
Doğduğumuz andan itibaren şekiller verilen bireyleriz. Cinsiyetlerimiz üzerinden oyun tercihlerimiz düzenlenmiş. Kız çocuklar bebeklerle, erkek çocukları silahlarla oynamalı düşüncesini biz mi ürettik...Geçmişten bize aktarılan toplumsal kurallar mı?
İçinde yaşadığımız toplum, toplumsal olarak kabul etmek için sizi ancak onlar gibi düşünmek ve onların yaşam şartlarını iyileştirmeye zorunlu kılar. ''En kuvvetli olan, kuvvetini hak ve itaati vazife şekline dönüştüremezse asla hükmeden olarak kalabilecek kadar kuvvetli olamaz.Kuvvetlinin hakkı işte buradan kaynaklanır''
Peki
kuvvetli kimdir?
Siz, biz, kısacası ben var olmadan, önce yeryüzünün yaşam şekillerini ve şartlarını belirleyenler, bizlerden öncekiler değil mi?
Toplumsal olarak aynı yönergede, farklı düşünenlere karşı ön yargılarımızla doğmuyoruz ama ön yargılı olarak şekillendiriliyoruz. Çünkü
Her
birimiz dünyaya farklı bakmak, farklı algılamak veya farklı olanı kabul etmek
üzerine yetiştirilmiyoruz. Kuvvetli olmak için bizim gibi düşünen birilerine,
kalabalıklara ihtiyaç duymayı daha çocukluk evresinde öğreniyoruz. Aksi
halde kendimizi zayıf cılız olarak buluruz toplumsal yapının tam içinde.
Zayıflık kelimesi nasıl da kulağımızı tırmalar...İnsan doğası gereği hep
''toplumsal hayvan'' olmaya şartlandırılmış varlık değil midir? Bu
dünyanın sistemini kime sorsanız şekillendiren ''ben değilim''
diyecektir.
''İnsanın toplumsal sözleşme ile kaybettiği şey, tabii özgürlüğü ve onu cezbeden ve erişebilecek olduğu her şeyi sınırsız elde etme hakkıdır. Kazandığı şey ise, medeni özgürlük ve tasarrufu altında bulunan her şeyin mülkiyetidir.' Bu takas işinde aldanmamak için, bireyin kuvvet derecesinden başka sınırı olmayan tabii özgürlüğü, genel irade tarafından sınırlanan medeni özgürlükten ve kuvvetten ya da işgal hakkından başka dayanağı olmayan tasarrufu, ancak pozitif bir belgeye dayanan mülkiyetten iyice ayırmak lazımdır.''der Rousseau
Medeniyeti, modern hayatları elde etmek adına kullanıyoruz.
Ruhun,
bedene takasını gerçekleştiriyoruz.
İşin
en kötü tarafı, bizden sonrakilere de öğrendiklerimizi aktaracağız.
Saflık
ve yalnızlık insanlar tarafından her zaman cezalandırılır ve aşağılanır.
Oysa erdemin en güçlü temsili kendini saflıkta ve yalnızlıkta gösterir.
İşte
sırf bu nedenle makinemsileşmiş kalabalık hayatlardan korkmalıyız, adeta
ölümden korkan bir can gibi...
